Прастора агульных каштоўнасцяў

Летась у жніўні пад час камандзіроўкі ў Белгарад мы пераканаліся: там журналісты адкрытыя да шырокага супрацоўніцтва, гатовы больш пісаць пра сучасную Беларусь, беларусаў рэгіёна, расійска-беларускія кантакты. Калегі ахвотна дапамагалі нам у рабоце. Была сустрэча з намеснікам рэдактара “Белгородской правды” Сяргеем Яроміным. Ён бываў пад час аднаго з прэс-тураў у Беларусі, яго калегі таксама. У журналісцкіх колах ведаюць, расказваў ён, Міхаіла Лысова, у якога беларускія родавыя карані: ён працаваў на адказных пасадах. А калі да размовы далучылася карэспандэнт газеты Нэлі Каліева, то высветлілася: ёсць і ў яе повязь з Беларуссю. “І мама, Тамара Мікалаеўна, і бабуля мая, Аляксандра Апанасаўна, маюць беларускае прозвішча: Філіповіч, — здзівіла нас ураджэнка Цалінаграда, цяпер вядомага як Астана, новая сталіца Казахстана. — А тата мой — казах, вось і прозвішча ў мяне казахскае. Сястра і мама ў Астане жывуць, а я прыехала пасля школы пажыць да роднай мамінай сястры ў Белгарад, тут і засталася. Атрымала вышэйшую адукацыю, выйшла замуж: прыжылася, можна сказаць. А ў Беларусі вельмі мару пабываць, шмат пра яе добрага чула: і ад родных, і ад калег”.

Піша Нэлі Каліева на розныя тэмы: соцыум, адукацыя, культура. Пазнаёміла нас, напрыклад, з беларусам, героем адной з яе публікацый — вядомым у Белгарадзе музыкантам, дзеячам культуры Мікалаем Грашчанкам. Гонар нам: гэта ж ён, ураджэнец вёскі з Магілёўшчыны, штогод 12 ліпеня робіць, рэжысуе свята “Третье ратное поле России” пад Прохараўкай: у памяць пра вялікую танкавую бітву ў 1943-м. Плённа працуюць на культурнай ніве горада і жонка супляменніка Ала, і дачка Людміла (фалькларыст, кандыдат навук), і сын Ілья (флейтыст у аркестры, да таго ж майстар, які настройвае філарманічны арган).

Эх, думалі мы, якая магла б цікавая быць у Белгарадзе беларуская суполка! Яе там пакуль няма, а таленавітых, сацыяльна праяўленых ураджэнцаў Беларусі, знойдзецца шмат. І проста сяброў нашай краіны — таксама. Дарэчы, на пытанне, ці лічаць сябе сын і дачка беларусамі, Мікалай Аркадзевіч адказаў нейтральна: “Яны тут нарадзіліся”. Ды ці ж мала дзе, разважалі мы, нараджаюцца людзі: і ў лесе, і ў полі, і ў стэпе ці тайзе... Важна, ці адчувае чалавек глыбінную повязь з родам сваім, зямлёю продкаў, Мы, напрыклад, сустракаліся і ў таёжнай глыбінцы Цюменьскай вобласці з роднымі нам па крыві, культуры людзьмі, нашчадкамі беларусаў-самаходаў. Нават бацькі некаторых з іх у Беларусі не бывалі, дзяды-прадзеды ў малалецтве, можа яшчэ ў ХІХ стагоддзі, зямлю продкаў пакінулі — а ўсё роўна там кажуць: “Мы — беларусы!” У спецвыпуску, пра які вышэй згадалі, ёсць наш тэкст “Зямля і неба Уладзіміра Шуглі”. Ганаровы генеральны консул Беларусі ў Цюмені нарадзіўся, вырас, усё жыццё жыве за Уралам — а столькі ў ім духу беларускага!

Прастора агульных каштоўнасцяў, якую мы асвойваем цяпер сумесна з расійскімі калегамі — як адладжванне ігры вялікага аркестра. Важныя нюансы. Атрымаецца прыгожа, калі розныя інструменты, ведучы свае партыі, здолеюць гучаць суладна, а не калі “ўсе ў адну дуду” ці “все на одно лицо”. І ў журналістыцы, як вядома, ёсць розныя школы, напрацоўкі. Можна беларусам і расіянам адзін у другога нечаму павучыцца. Напрыклад, дэкан факультэта журналістыкі Белгарадскага дзяржуніверсітэта Аляксандр Карачэнскі, з якім мы гутарылі, хацеў бы запрасіць з лекцыямі спецыяліста ў інтэрнэт-журналістыцы з Мінска Аляксандра Градзюшку. Сам дэкан, дарэчы, выкладае і ў польскай Вышэйшай Гуманітарнай школе. Гаворыць: такія абмены — нармальная еўрапейская практыка. Але ж так званая акадэмічная мабільнасць у белгарадска-мінскіх дамоўленасцях пакуль — ні з месца.