24 лістапада – 110 гадоў з дня нараджэння Зімяніна Міхаіла Васілевіча (1914 – 1995), партыйнага і дзяржаўнага дзеяча Беларусі і СССР, Героя Сацыялістычнай Працы
Каляндар памятных датз Выдавецкім домам «Звязда»
Вяшчун з Белавежскай пушчы
Робіць пуэр з бярозавага лісця і ладзіць чайныя цырымоніі з нацыянальным каларытам.
З Аляксеем Купраковым я пазнаёмілася ў Мінску на другім Чайным чэмпіянаце. Малады брастаўчанін адразу ж прыцягнуў увагу незвычайным ільняным уборам. І, вядома, уразіў тым, што заварваў чай не ў фарфоравым ці шкляным імбрыку, а ў гліняных збанках ды чыгунку...
«Мой дзед загадваў чайнай пасля вайны»
Працягваў здзіўляць Аляксей і падчас нашай размовы. Сказаў, напрыклад, што не толькі ў Японіі ды Кітаі, але і ў Беларусі ёсць свае чайныя традыцыі. Проста пра гэта мала хто ведае.
— Мая першая сустрэча з чаем адбылася ў дзяцінстве дзякуючы дзядулю. Яго таксама звалі Аляксей Купракоў. На ягоны век выпала Вялікая Айчынная вайна. Ён яе ўсю прайшоў — ад Масквы да Берліна. Да самай сваёй смерці дзед насіў пад сэрцам аскепкі, атрыманыя пры раненні... Памятаю, ён заўсёды піў моцна завараны чай без цукру. І ўсе ў сям'і казалі, што дзед любіць добры чай. Я тады зразумець не мог, што там добрага — ён быў нясмачны і горкі. Але пытанне — што такое добры чай? — ужо тады зарадзілася ўва мне. Аказалася, што пасля вайны дзядуля быў загадчыкам чайнай у пасёлку Шэрашава Пружанскага раёна! Бацькі мне пра гэта расказалі са смехам, пасля таго, як я адкрыў антыкафэ «Чайны дамок» у Брэсце. Маўляў, гены далі пра сябе знаць.
Думаю, дзед вельмі ўзрадаваўся б, калі б даведаўся, што ўнук працягвае яго справу. Больш за тое, яшчэ і перамагае ў чайных чэмпіянатах (летась — у катэгорыі «Майстэрства заварвання чаю», сёлета — у намінацыі «Майстэрства дэгустацыі»).
— Другая сустрэча з гарбатай адбылася ў падлеткавым узросце! — працягвае Аляксей. Я тады трапіў у дрэнную кампанію. Мы бавілі час у двары, пілі алкаголь. У суседнім доме жыў хлопец-сірата. Я вырашыў з ім пасябраваць, бо ён меў асобную кватэру, дзе можна было тусавацца. Менавіта той хлопец паказаў мне альтэрнатыўны спосаб баўлення часу: шахматы, сярэднявечную музыку і зялёны чай без цукру... Такім вось чынам ён выцягнуў мяне з «чарнухі». Я дагэтуль вельмі ўдзячны яму за той выратавальны дэфіцытны зялёны чай (тады, у 90-х, яго амаль нідзе не было).
Дзіўным чынам спалучэнне добрай музыкі, чаю і шахмат пасля набыло ўвасабленне ў «Чайным дамку» Аляксея Купракова. Па волі лёсу ў арэнду ўдалося ўзяць частку памяшкання шахматна-шашачнага клуба, што ў Брэсцкім парку культуры і адпачынку. Наведвальнікаў там прымаюць ва ўтульнай хатняй абстаноўцы і не за звычайнымі, а за шахматнымі столікамі. Прапануюць інтэлектуальнае меню і гарбату.
— Я рады, што замест тэлефонаў і планшэтаў моладзь трымае ў руках кніжкі мудрасці і гуляе ў шахматы. У прыярытэце ўсходняя тэматыка. Таму нават шахматы не звычайныя, а Го. Гэтая старадаўняя гульня сёння адна з нешматлікіх, дзе камп'ютар пакуль не можа выйграць у чалавека. Яна выдатна развівае логіку. Цудоўна было б прэзентаваць беларускай бізнес-супольнасці Го як цудоўны інструмент для развіцця менеджарскага мыслення. Бо менавіта стратэгія гэтай гульні дазволіла Кітаю і Японіі стаць эканамічнымі лідарамі.
У чатыры гады вырасціў з костачкі грэйпфрут
Усходняй культурай Аляксей захапіўся, яшчэ калі вучыўся ў медыцынскім каледжы. Тады ж пачаў пісаць хайку і нават выйграў міжнародны конкурс японскай паэзіі. Затым атрымаў вышэйшую адукацыю — стаў псіхолагам, скончыў магістратуру. Быў у няўрымслівага хлопца яшчэ і досвед працы масажыстам па ўсходняй методыцы. Нейкі час праводзіў аздараўленчую гімнастыку ў розных медустановах горада.
— Менавіта ад аздараўленчых практык я і прыйшоў да чайнай культуры як да цудоўнага спосабу псіхатэрапіі без псіхатэрапеўта. Замест таго, каб звяртацца да псіхолага, можна завітаць да чайнага майстра. Сам фармат чайнай цырымоніі спрыяе нязмушаным зносінам.
Да таго ж кітайскі чай з'яўляецца пэўнага роду легальным псіхадэлікам: ёсць 7 відаў ферментацыі, і можна падабраць у залежнасці ад стану. Больш за тое, ён спрыяе духоўнаму развіццю. У чалавека, які ўжывае добра прыгатаваны чай, абвастраецца ўспрыманне, ён лёгка можа зразумець класіку. Чайны стан падобны да алкагольнага па сіле, але процілеглы па дзеянні.
Гаспадарскія здольнасці ў Аляксея праявіліся яшчэ ў чатыры гады — тады хлопчык змог вырасціць з костачкі грэйпфрут... З таго часу ён пастаянна нешта прыдумляе, вынаходзіць...
— Я па натуры крэатыўшчык. Не магу доўга рабіць нешта адно. Пасля перамогі на чайным чэмпіянаце ў Беларусі і выхаду на міжнародны ўзровень у мяне знікла адчуванне межаў. Цяпер я перадаў «Чайны дамок» у добрыя рукі, а сам буду займацца іншымі, больш маштабнымі праектамі... Сёння мой далейшы рух, імкненне да здаровага ладу жыцця прывялі мяне да экалогіі. Я ўзначаліў брэсцкі «Зялёны партал» (афіцыйна адкрыўся 1 сакавіка). Гэта першы рэсурс, дзе будзе ўся інфармацыя пра экалогію Брэсцкай вобласці. Мне не падабаецца статычнае развіццё, я лічу: дабіўся поспеху, пераключайся. Інакш па законах кітайскай філасофіі наступае фаза згасання.
Пушчанская мекка
Але з гарбатай і цырымоніямі Аляксей развітвацца не збіраецца. На другім Чайным чэмпіянаце ён прэзентаваў свой унікальны арт-праект «Беларуская чайная цырымонія». Заварваў спалучэнне чаёў у стылі беларускага сцяга.
— Наш сцяг складаецца з дзвюх частак чырвонага, адной часткі зялёнага і адной часткі белага колеру. Якраз ёсць такія віды ферментацыі чаю: чырвоны, зялёны, белы. На гэты раз зялёны замяніў на светла-бірузовы — гэта быў слабаферментаваны малочны ўлун. Звычайна ў чайнай культуры высокага ўзроўню ён не выкарыстоўваецца. Але тут у мяне была адмысловая місія: падкрэсліць нацыянальную кераміку, выкананую ў тэхніцы малачэння, якую мы спецыяльна распрацоўвалі з брэсцкімі ганчарамі. Яна сама па сабе дае водар малака, і калі яшчэ падкрэсліць малочным улунам, то атрымліваецца вельмі гарманічнае спалучэнне.
Шмат тысяч гадоў развівалася ўсходняя чайная культура, і, калі казаць мовай ІТ-тэхналогій, рухавічок даўно вызначаны. Можна вельмі прыгожа яго «перапрашыць» пад беларускі інтэрфейс і праз яго прадставіць нашу культуру ва ўсёй паўнаце. Традыцыйны касцюм, кераміку, музыку... Для музычнага аздаблення на гэты раз я выбраў цымбалы, бо яны ёсць як у беларускага народа, так і ў кітайскага. Гэта добрая кропка інтэграцыі. У гэтым чэмпіянаце трэба было выкарыстоўваць лісце кітайскай гарбаты. А наогул арт-праект «Беларуская чайная цырымонія» я прасоўваю, вядома ж, з беларускімі зёлкамі. У сукупнасці гэта дае больш поўнае ўяўленне пра нашу культуру. І я ўжо прапанаваў Міністэрству замежных спраў выкарыстоўваць гэты арт-праект для прыёму замежных дэлегацый. Думаю, што наша супрацоўніцтва прынясе карысць радзіме.
У Стамбуле па ўмовах чэмпіянату мінімум 50% павінна было быць кітайскага чаю, таму Аляксей заварваў калекцыйны шэн пуэр з яго беларускім аналагам, які зрабіў сам з бярозавага лісця. Гэты мікс прэзентаваў як беларуска-кітайскую дружбу.
— Любы ліст — грушы, ліпы — можна ператварыць ва ўнікальны прадукт, які складзе вельмі добрую канкурэнцыю кітайскаму чаю. Насамрэч я ўпэўнены, што гэта магла б быць вельмі моцная экспартная пазіцыя Беларусі, якой мы пакуль не карыстаемся. Наша краіна ва ўсім свеце ўспрымаецца, як сінявокая, чыстая. Карыстаючыся гэтым брэндам, мы маглі б вырабляць вельмі карысныя чайныя напоі. Чаму б нам не пераарыентаваць мясцовыя гаспадаркі ў прыгранічных з запаведнікамі зонах і не вырошчваць там зёлкі?
За дапамогу ў падрыхтоўцы матэрыялу аўтар выказвае падзяку вялікаму аматару чаю Вікторыі Семяновіч. Калі вы таксама любіце чай, завітайце да яе ў ЖЖ, там шмат пазнавальнага.
Яшчэ фота
Каментары да фатаграфій
- Ля «Чайнага дамка» ў Брэсце.
- Падчас партыі ў Го (Аляксей — злева). Менавіта стратэгія гэтай гульні дазволіла Кітаю і Японіі стаць эканамічнымі лідарамі.
