Артыкулы

Вайна, генацыд, Вялікая Перамога — тэмы, якія ўзрушвалі творцаў усіх жанраў: пісьменнікаў, паэтаў, кампазітараў, мастакоў, скульптараў... У фондах Нацыянальнага мастацкага музея Беларусі захоўваецца шмат шэдэўраў на гэтую тэму... Што нельга абысці ўвагаю? Для нас праводзіць віртуальную экскурсію вядучы навуковы супрацоўнік музея мастацтвазнаўца Надзея Усава.

У літаратуры і тэатра шмат агульнага. Прынамсі, кожны пісьменнік пражывае жыцці сваіх герояў, як актор на сцэне… А жыцці саміх людзей тэатра – надзвычай яркі і незвычайны матэрыял. Недарэмна акторы і актрысы нярэдка самі робяцца героямі літаратурных твораў.

Летапіс Беларускай дзяржаўнай філармоніі багаты на падзеі, цэлыя эпохі знайшлі адлюстраванне на яго старонках. На 85-гадовую гісторыю прыйшліся і пажары вайны, і пасляваеннае аднаўленне, і зараджэнне айчыннай кампазітарскай школы, і росквіт беларускай эстрады... Юрый Гільдзюк, мастацкі кіраўнік Белдзяржфілармоніі з 39-гадовым стажам, распавёў, чым жыве калектыў установы сёння.

Даследчыкі савецкай індустрыялізацыі традыцыйна бралі пад увагу дзве галоўныя крыніцы яе фінансавання — экспарт сыравіны і сельскагаспадарчай прадукцыі. Але архіўныя дакументы дазваляюць паглядзець на гэтую праблему шырэй. Продаж мастацкіх і гістарычных помнікаў таксама трэба разглядаць як такую крыніцу, што мусіла даць неабходныя валютныя сродкі.

Яшчэ гадоў 30 таму маладыя i iх госцi былi непатрабавальныя i не разбэшчаныя. Абмен пярсцёнкамi, пацалунак, лебедзi на капоце, немудрагелiстыя конкурсы для гасцей, разразанне торта — вось, напэўна, i ўвесь няхiтры набор вясельных рытуалаў «па-савецку». Сёння адзiн з найважнейшых дзён у жыццi кожнай пары жанiх i нявеста хочуць зрабiць сапраўды незабыўным. «Творчыя вяселлi» i «эка-вяселлi», у «вясковым стылi» i ў стылi культавых серыялаў, вяселлi ў старадаўнiх сядзiбах, у лесе, на беразе мора... Галоўнае, каб хапiла грошай, а фантазiя ў wedding-агенцтваў не заканчваецца.

Узда — гарадок камерны, утульны, з тых, дзе ўсе ўсiх ведаюць. Здаецца, гарадок як гарадок, у Беларусi такiх мноства, калi не ведаць, што гэты населены пункт i яго наваколлi — радзiма цэлай плеяды беларускiх класiкаў: Кандрата Крапiвы, Пятра Глебкi, Лiдзii Арабей, Алеся Якiмовiча. А яшчэ менавiта тут бярэ выток род Янкi Купалы.

Наўрад ці з сучасных польскіх пісьменнікаў нейкае імя вам вядомае лепш за імя Януша Леона Вішнеўскага — інфарматыка, хіміка, фізіка, які ў свой час прагрымеў і грыміць дагэтуль узрушальным раманам «Адзінота ў сеціве». За сусветным бестселерам пайшлі кнігі «Палюбоўніца», «Паўтарэнне лёсу», «На Фэйсбуку з сынам» і іншыя, але нарэшце да выдання гатова тое, чаго аматары Вішнеўскага сапраўды чакалі, — працяг «Адзіноты ў сеціве», які павінен выйсці і ў Беларусі. Сам аўтар расказаў пра гэта на творчай сустрэчы ў Мінску, арганізаванай у Дзень Польшчы 15 чэрвеня, прычым выказаў намер паспрыяць таму, каб на беларускай мове кніга выйшла раней, чым на рускай. Пасля творчай сустрэчы і ледзь не двухгадзіннай раздачы аўтографаў мы са спадаром Вішнеўскім прыселі паразмаўляць — на стале ляжалі падораныя яму палявыя кветкі, а сам пісьменнік безупынна курыў і раз-пораз смяяўся, расказваючы пра кур'ёзы свайго жыцця.

Алесь Чумакоў вядомы многім прыхільнікам сярэднявечнай музыкі — ён стала выступае ў складзе гурта «Стары Ольса» і ў сольных праектах, выконвае старадаўнія беларускія і ірландскія песні, іграе на мностве інструментаў, ад гітары да колавай ліры, дуды, цытры, жалейкі... А яшчэ ён не адзін год вырабляе гуслі і, здаецца, можа сыграць на іх што заўгодна, ад хіта «Еўрабачання» да фальклорных матываў, ад рок-балад да папулярных танцавальных мелодый. Пры гэтым у Алеся няма завершанай музычнай адукацыі (наогул па ўніверсітэцкім дыпломе ён — інжынер па аўтаматычным кіраванні), затое ёсць глыбокі даследчыцкі падыход і апантанасць ідэяй.

Прадстаўляем чытачам «Чырвонкі. Чырвонай змены» сучасны беларускі рок-гурт Nіzkіz, які апошнім часам стаў папулярны не толькі ў сябе на радзіме, але і ў замежжы. Хлопцы аднолькава цудоўна спяваюць на дзвюх мовах — беларускай і рускай, актыўна выступаюць на буйных фестывальных пляцоўках, кожны іх выхад на сцэну суправаджаецца аншлагам. Яны не перастаюць актыўна гастраляваць і выпускаць новыя сінглы, а білеты на іх раскупляюцца за месяц да канцэртаў. Такія песні, як «Guantanama», «Лірыка», «Люстэрка», «Небяспечна», «Сіноптык», «Інтраверт» ды іншыя для прыхільнікаў беларускага року даўно вядомыя, і тых, у каго песнятворчасць маладых музыкантаў выклікае цікавасць, становіцца ўсё больш. Між іншым, у канцы 2018-га магілёўскі калектыў быў прызнаны найлепшым гуртом года ў штогадовай прэміі музычнага партала TuzіnFM «Героі года», а выпушчаны не так даўно кліп на песню «Небяспечна» б'е ўсе рэкорды па праглядах на YouTube.

Аб сакрэтах поспеху калектыву мы спыталі ва ўдзельнікаў гурта, рокераў барабаншчыка Дзмітрыя ХАЛЯЎКІНА і гітарыста Леаніда НЕСЦЯРУКА. А яшчэ даведаліся, чым яны займаюцца акрамя музыкі, пагаварылі пра тое, як летнік можа дапамагчы стаць артыстам і чаму ў Расіі разумеюць беларускую мову — пра ўсё гэта чытайце далей у нашым інтэрв'ю.

«Расейска-беларускі слоўнік» Апанаса Ярушэвіча — унікальны помнік нацыянальнай лексікаграфіі, першы грунтоўны перакладны слоўнік, створаны ў нацыянальнай мовазнаўчай навуцы на пачатку яе станаўлення.